Türkiye’nin Hastane Gemisi Var mı? Kâğıt Üstündeki “Yeterlilik”le Övünmeyi Bırakalım

Bu ülke artık “idare eder” lafını bırakmalı. Bir gerçeği yüksek sesle söylemek zorundayız: Afetlerin, krizlerin ve deniz aşırı misyonların ortasında Türkiye’nin bağımsız ve yalnızca sağlık hizmetine adanmış bir hastane gemisi yok. Var denilenler, “gerekirse hastane olur” denilen çok amaçlı platformlar. Bu, teselli değil; kritik bir eksik. Şimdi şu basit, rahatsız edici soruyu soralım: Neden hâlâ beyaz boyalı, kırmızı haçlı, uluslararası hukukta tanımlı bir dedike hastane gemimiz yok?

“TCG ANADOLU’nun içinde hastane var, LST’ler yüzer hastaneye dönüyor” cümleleri kulağa hoş gelebilir; ama bu, dedike bir hastane gemisinin yerini tutmaz. Afetlerde saniyelerin değerli olduğu günlerde ‘dönüştürme’ beklemek lüksümüz değil.

Türkiye’nin Hastane Gemisi Var mı? Kısa, Can Sıkıcı Cevap

Türk Donanması envanterinde uluslararası mevzuata uygun, tek görevi sağlık olan, beyaz boyalı ve ayırt edici işaretli dedike bir hastane gemisi listelenmiyor. Resmî ve açık kaynaklı envanter dökümleri incelendiğinde “hospital ship” sınıfında bir platform görünmüyor. :contentReference[oaicite:0]{index=0}

“Gerekirse Hastane” Modu: TCG ANADOLU ve LST’ler

Elbette hiç kapasite yok değil. TCG ANADOLU, en az 30–32 yataklı revir/hastane, ameliyathaneler, yoğun bakım ve enfeksiyon/izolasyon odalarıyla insani yardımda “hastane gemisi gibi” görev yapabilecek şekilde tasarlandı. Bu iyi haber; ama “gibi” ibaresi önemli. Çünkü bir LHD’nin asli görevi sağlık hizmeti değildir ve aynı anda çoklu harekât yükümlülükleri taşır. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

6 Şubat 2023 depremlerinde TCG Bayraktar ve TCG Sancaktar hızla yüzer hastaneye dönüştürüldü; ameliyat dahil sağlık hizmeti verildi. Bu çeviklik takdire şayan; fakat “dönüştürülen” ve “dedike” arasındaki fark, kriz yönetiminde belirleyicidir. Dönüşüm için zaman, personel ve lojistik gerekir; oysa dedike hastane gemisi ilk andan itibaren hazırdır. :contentReference[oaicite:2]{index=2}

Nene Hatun: Acil Müdahale Gemisi ≠ Hastane Gemisi

Nene Hatun acil müdahale gemisi; içinde 20 yataklı bir “hastane” alanı, helikopter pisti ve basınç odası bulunuyor. Ancak bu platformun ana rolü arama-kurtarma, yangınla mücadele ve deniz kirliliği gibi görevler; yani bir salvage/SAR sınıfı. Afetlerde kıymetli bir güç çarpanı; fakat bu da dedike hastane gemisinin sistematik yerini tutmaz. :contentReference[oaicite:3]{index=3}

Neden Bu Kadar Önemli? (Ve Neden Hâlâ Yok?)

Türkiye, kıyı şeridi uzun, deprem ve afet riski yüksek bir ülke. Kıyı kentlerinde milyonlar yaşıyor; kara altyapısının çöktüğü saatlerde açık denizde steril, modüler ve yüksek kapasiteli bir sağlık üssü, hayat ile ölüm arasındaki fark olabilir. Çok amaçlı gemiler “yeterli” mi? Bazı günler evet. Ama en kötü gün için tasarım felsefesi “optimum” değil, “maksimum dayanıklılık ve hazır olma” olmalı. ABD’nin Mercy sınıfı gibi örnekler, kapsamın ne olduğunu yıllardır gösteriyor; biz hâlâ “gerekirse dönüştürürüz” diyoruz. :contentReference[oaicite:4]{index=4}

Tartışmalı Noktalar: Stratejik Netlik ve Hukuk

• Çok Görevli Gemilere Aşırı Yük: LHD/LST’leri aynı anda nakliye, komuta-kontrol ve sağlık misyonuna koşturmak, her bir görevin verimini düşürür; gemiyi tek hata noktasına çevirir. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
• Hukuki/Emniyet Zırhı: Dedike hastane gemileri ayırt edici işaretleri ve hukukî statüsü sayesinde farklı koruma ve muamele görür; “hastane gibi” kullanılan savaş gemileri aynı çerçeveden yararlanmaz. (Bu, risk yönetimi ve hedef olma açısından gerçek bir farktır.) :contentReference[oaicite:6]{index=6}
• Hazırlık Süresi: Dönüştürme prosedürleri saatler/ günler alabilir; personel rotasyonu ve sterilizasyon süreçleri eklenir. 2023’te LST’lerin süratle devreye girmesi başarıdır; ama standartlaştırılmış, dedike bir kurulum daha hızlı ve ölçeklenebilir olurdu. :contentReference[oaicite:7]{index=7}

Ufukta Ne Var? MRSS, Ama Yine “Çok Amaçlı”

Sanayiden gelen MRSS (Çok Maksatlı Destek Gemisi) tasarımları, “kriz bölgelerinde hastane gemisi görevi” dahil çok geniş bir yelpaze vaat ediyor. Bu, kabiliyet setini büyütür; ancak hâlâ çok amaçlı bir platformdan söz ediyoruz. Stratejik karar noktası şu: Bir rol her şeyden önemli mi? Eğer cevap “afet tıbbı ve deniz aşırı sağlık diplomasisi” ise, dedike bir hastane gemisine yatırım kaçınılmaz. :contentReference[oaicite:8]{index=8}

Provokatif Sorular (Tartışmayı Başlat)

• Bir sonraki büyük depremde, “dönüştürme” yerine ilk 12 saatte tam donanımlı bir gemi hastaneyi sahaya sürebilecek miyiz?
• “LHD’de hastane var” demek, hukukî statü ve hedef olma riski açısından içimize siniyor mu?
• Sağlık diplomasisini Akdeniz, Karadeniz ve Afrika kıyılarında büyütmek istiyorsak, neden hâlâ kırmızı haçlı bir Türk hastane gemisi yok?

Sonuç: Cesur Bir Kararla Boşluğu Kapatmanın Zamanı

Türkiye’nin bugün elinde hastane fonksiyonlu gemiler ve bir acil müdahale gemisi var; bunlar değerlidir ve sahada kanıtlandı. Ama bu tablo, dedike bir hastane gemisi ihtiyacını ortadan kaldırmıyor. Envantere beyaz boyalı, uluslararası kurallara göre donatılmış, yüksek kapasiteli bir gemi hastane eklemek; afet yönetimini, deniz gücümüzün yumuşak kuvvetini ve bölgesel itibarımızı aynı anda büyütür. “Gerekirse olur”dan “her an hazır”a geçmek için daha neyi bekliyoruz? :contentReference[oaicite:9]{index=9}

::contentReference[oaicite:10]{index=10}